Çocuklarda Özgüven Nasıl Geliştirilir?

Özgüvenli çocuk yetiştirebilmek anne babalar için oldukça önemli bir amaç. Çünkü özgüveni yüksek çocuk kendinden emin, kararlı, toplum içinde kolaylıkla kendini ifade edebilen, gerektiğinde hakkını savunabilen çocuk demektir. Bütün bu becerilere sahip bir çocuk yetiştirmeyi hangi anne baba istemez ki?

PEKİ ÇOCUĞUMUZDAN BEKLEDİĞİMİZ ÖZGÜVENE BİZ ANNE BABALAR SAHİP MİYİZ?

Anne babalar olarak bizler hem aile içinde, hem de toplum içinde kendimizi ve duygularımızı çekinmeden ifade edebiliyor muyuz?

Başladığımız işleri başarı ile neticelendirip, sonuna kadar sürdürebiliyor muyuz?

Elbette çocuğumuzun derslerini düzenli olarak yapmasını istiyoruz, peki bizler hayatı ve günlük işlerimizi düzenli bir şekilde yürütebiliyor muyuz?

ÇOCUKLARIMIZDAN BEKLEDİĞİMİZ BECERİLERE BİZLER SAHİP MİYİZ?

İşte burada önemli bir noktadan bahsetmemiz gerek. Öncelikli olarak kendi hatalarımızı, başarılı olmadığımız alanları ve başarılarımızı fark edip, kendimizi bu şekilde kabul etmemiz gerekiyor ki, çocuğumuzun da her alanda başarılı olamayacağını, bazı başarılara sahipken, aynı başarıyı başka bir alanda gösteremeyişini anlayışla karşılayalım.

ÇOCUĞUMUZUN ÖZGÜVEN KAZANIMI İÇİN NELER YAPALIM?

• İLK KURAL Çocuklarımızı olduğu gibi kabul etmek ve onların bizden ayrı bireyler olduğunu unutmamak.
• Hatalarından önce başarılarına odaklanalım, ondan istediğimiz bir davranışı yerine getirdiği zaman onaylayalım. Örneğin sabah kalktıktan sonra çocuğumuz yatağını topladıysa “Sorumluluğunu yerine getirip, yatağını toplaman çok hoşuma gitti” şeklinde kuracağınız bir cümle motive olmasını sağlayacaktır. 
• Çocuğumuzun emek verip, çabaladığı bir durum için (örneğin bir sınav öncesi azimle çalışmış olması gibi) sonuçtaki başarı seviyesi yüksek olmasa bile emeğinden dolayı takdir edelim. “Sınava çok çalıştın, bu çalışma ile eminim bir sonraki sınavdaki notun bundan çok daha iyi olacaktır.” şeklinde bir yorum yaptığınızda, çocuk başarısızlığa değil, bir sonraki sınavda elde edeceği başarıya odaklanacaktır.
• Bir önceki örnekte bahsettiğimiz gibi çocuğumuzun özgüvenli olması istiyorsak olumsuz ifadelerle onu ELEŞTİRMEYELİM. “Bir işi yapamadın, beceremedin, hep hata yapıyorsun, sınav notların hep düşük, tembelsin, çalışmazsan böyle olur” gibi kelimeler kullanmayalım.
• Konuşup eleştirmeye başlamadan önce EMPATİ KURMAK yararlı olacaktır. “Bende senin yaşındayken bu derste çok zorlanırdım, ama çabalamaktan vazgeçmedim” gibi ifadelerle onu anladığımız belli edelim.
• Çocuğumuza küçük yaşlardan itibaren yaşına uygun SORUMLULUK verebiliriz. Sofraya ekmek koyma, çöpü kapı önüne çıkarma, yatağını toplama, hafta sonu temizliklerine katılma vb. Görev ve sorumluluğunu yerine getirmeyi öğrenen çocuğun özgüveni de artacaktır.
• Yaşına uygun olmayan davranışlar beklemeyelim. Örneğin iki-üç yaş aralığındaki bir çocuk oyuncağını arkadaşıyla paylaşmayabilir. Ya da iki yaşındaki bir çocuk ona “yapma, dur, elleme” desek bile kendi istediğini yapmak için çabalayacaktır. Çocuğun neler yapıp neleri yapamayacağını bilirsek beklentilerimizi ona göre ayarlayabiliriz
• Her koşulda çocuğumuzu sevmekten vazgeçmeyelim. Çocuğumuza küsmek, hatalı bir tavrından dolayı sevmeyi bırakmak özgüven kaybı yaşatacaktır.
• Çocuğumuzun istenmeyen bir davranış yapmasından dolayı ses tonumuzu çok yükseltmek ya da vurmak önemli derecede güven kaybı yaşatacaktır. Başkalarından da dayak yiyeceğini ya da azar işiteceğini düşünen çocuk içe kapanık, çekingen ve kaygılı tavırlar sergileyecektir.
• Çocuğumuzu diğer çocuklarla KIYASLAMAYALIM. “Ayşe Teyze’nin kızı ne söylense yapıyor, sen hiç söz dinlemiyorsun” ya da “Komşunun oğluna bak sınav notları hep yüksek, senin notların hep kötü” gibi kıyaslayarak konuşulan çocukta “ben yetersiz ve başarısızım, bu durumda kimse beni sevmez” düşüncesi oluşur. Oluşan bu düşünceler özgüven kaybı yaşatacaktır.

UZMAN ÇOCUK GELİŞİMCİ

AYNUR IŞIK